Obchody 80 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego na Politechnice Warszawskiej
5 sierpnia, 2024 2024-08-05 13:05Obchody 80 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego na Politechnice Warszawskiej
31 lipca 2024 r. o godzinie 17:00 przy pomniku 3 Batalionu Pancernego AK „Golski” odbyło się uroczyste spotkanie, w trakcie którego przedstawiciele Politechniki, w asyście pocztów sztandarowych Środowiska 3. Batalionu Pancernego AK „Golski” oraz Korporacji Akademickiej Sarmatia, złożyli wieńce i zapalili znicze. Politechnikę Warszawską, na zaproszenie Środowiska 3 Batalionu Pancernego AK „Golski” oraz 7 Pułku Ułanów Lubelskich AK „Jeleń”, reprezentowali przedstawiciele władz Uczelni z prof. Robertem Zalewskim, prorektorem ds. studenckich oraz prof. Andrzejem Kuligiem, przewodniczącym Senackiej Komisji ds. Historii i Tradycji PW. Spotkanie przy pomniku odbyło się z udziałem środowisk kombatanckich i studentów oraz 1. Batalionu Czołgów, który w 2020 roku przejął dziedzictwo tradycji 3 Batalionu Pancernego AK „„Golski”.
Po uroczystości o godz. 18:30 została odprawiona msza św. w kościele Najświętszego Zbawiciela, a w godz. 19:30-21:00 Plac Politechniki stał się areną dla pokazu sprzętu wojskowego.
2 sierpnia o godz. 10:00 na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej nastąpiło też odsłonięcie tablicy upamiętniającej architektów i urbanistów, profesorów, wykładowców, pracowników i studentów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, uczestników walk powstańczych.
W dniach 12 lipca-15 października 2024 r. w dni powszednie w godz. 09:00-14:30 Muzeum Politechniki Warszawskiej zaprasza do sali wystaw czasowych przy ul. Nowowiejskiej 22 na wystawę „Politechnika w Powstaniu Warszawskim”. Rocznicowa ekspozycja gromadzi m.in. archiwalne fotografie, dokumenty, gazety, plakaty, druki okolicznościowe czy fragmenty nadpalonych elementów konstrukcji budowlanych. Wśród pocisków i łusek karabinów zobaczymy także m.in. niewypał 500 kg niemieckiej bomby z czasów powstania zrzuconej na Gmach Elektrotechniki PW. Na wystawie zobaczymy broń, którą posługiwali się powstańcy w tym m.in. pistolet maszynowy „Błyskawica” . W gablotach umieszczono również przedmioty codziennego użytku takie jak menażki, manierki, plecak brytyjski z 1943 r. „zrzutowy” (z demobilu) i części garderoby m.in. pas niemiecki Hitlerjugend (oryginał). Towarzyszący ekspozycji zegar niezmiennie wskazuje godzinę „W”
Zgrupowanie Obwodu Śródmieście Armii Krajowej (zwane 3 Batalionem Pancernym) pod dowództwem kpt. Stefana Golędzinowskiego („Golskiego”) broniło Kampus Politechniki Warszawskiej w pierwszych tygodniach Powstania Warszawskiego. W pierwszym dniu powstania sztab zgrupowania mieścił się przy ul. Polnej 50. Od 2 sierpnia funkcję centrum służb powstańczych pełnił gmach Architektury, gdzie zorganizowano również szpital przyfrontowy na 70 łóżek.
Na przestrzeni 2 tygodni kilkukrotnie odpierano ataki Niemców, wspieranych przez piechotę i czołgi. Szturm wroga na Politechnikę nastąpił dnia 19 sierpnia, choć już kilka dni wcześniej, 15 sierpnia, zaatakowano Gmach Fizyki, a 18 sierpnia ostrzelano z granatników i czołgów Gmach Główny PW. W nocy z 20 na 21 sierpnia oddziały kpt. „Golskiego” zajęły ruiny Gmachu Głównego oraz budynek Wydziału Chemicznego. O świcie niemieckie kontrnatarcie zmusiło polskie oddziały do odwrotu, a nieprzyjaciel umocnił się w zgliszczach politechnicznych budowli.
Batalion „Golski” powstał na przełomie 1939 i 1940 roku, jego trzon stanowili oficerowie stacjonującego przed wojną w stolicy batalionu pancernego. Założycielami Zgrupowania byli Stefan Golędzinowski ps. „Golski” i kpt. Stanisław Łętowski ps. „Mechanik”. W trakcie powstania „Golski” walczył w ramach Podobwodu Śródmieście Południowe. Zakładano, że sierpniu 1944 r., zgrupowanie przejmie kontrolę nad rejonem Politechniki Warszawskiej i Kolonii Staszica. Po zajęciu przez Niemców Gmachu Głównego PW, 22 sierpnia 1944 r. „Golski” wziął udział w udanym ataku na stację telefonów przy ul. Piusa XI (aktualnie ul. Piękna). 5 października Batalion funkcjonujący w ramach 72 Pułku Piechoty 28 Dywizji Piechoty AK dostał się do niewoli, a wraz z nim część oficerów Komendy Głównej AK m.in. gen. Tadeusz Komorowski „Bór”.